İslam ve Terakki
Şayet, Batı dışındaki toplumlar ve medeniyetler ‘ilerleme’ konusunda bir mesafe kat etmemişler veya geri kalmışlarsa bunun sebebi, İnsan’a ve Dünya’ya dair bir kâbus yaşamadıkları ve yaşatmadıkları içindir. Dünyanın diğer coğrafyalarında ortaya çıkmayan veya çıkmaya uygun bir ortam bulamayan Batı’ya egemen olan düşüncenin, niçin Kıta Avrupa’sında ortaya çıktığının sorgulanması, üzerinde ciddiyetle durulması gereken bir konudur. Batı toplumlarının diğer toplumlara göre yaratılıştan gelen bir akıl üstünlüğü olmadığına göre, ilerleme konusunda bu kadar ön planda yer almaları; kolektif bilinçaltında yaşadıkları bunalımların, bin yıllar boyunca yaşadıkları zihinsel esaretin bir sonucudur, denilebilir. Dünyanın diğer mekânlarında insanın bu kadar aşağılandığı ve bu kadar değersiz addedildiği belki de başka bir kültür yoktur. Sorun, insanın kendini bu Dünya’da konumlandırmasıyla ve Dünya ile uyum sağlamasıyla ilgilidir.