Erken Dönem İslam Tarihyazımı

Erken Dönem İslam Tarihyazımı
Amerikalı Oryantalist Fred M. Donner Örneği

Bu çalışma, oryantalistlerin erken dönem İslam tarihyazımına yaklaşımlarını ele almaktadır. Çalışma, İslam tarihyazımının başlangıcı, gelişimi ve temaları, Kur’an çalışmaları, erken dönem İslam fetihleri hakkında çalışmalar yapan Amerikalı oryantalist Fred M. Donner’ın görüşleri ile sınırlandırılmıştır. İslam tarihinin ilk yarım yüzyılı, yaklaşık 610-660 yılları arası, tarih yazıcılığı açısından hem en önemli hem de en problemli dönemi kapsamaktadır. Çünkü bu dönemde İslam toplumunu şekillendiren önemli olaylar vuku bulmuştur. Bunlar, Hz. Muhammed’in tebliği ve onun liderliği altında Arabistan’da ilk inananlar topluluğunun oluşumunu; Hz. Muhammed’in vefatını takiben Batı Asya boyunca bu toplumun kısa süre içerisindeki askeri genişlemesini, ilerlemesini; ilk halifelerin liderliği altında ilk İslam imparatorluğunun fetihlerinin ortaya çıkışını; İslam’ın kutsal kitabı Kur’an’ın düzenlenmesini ve İslam’ın kendisini toplumsal, mezhepsel ve geleneksel olarak tanımlamaya başlaması ile ortaya çıkan teolojik ve siyasal çekişmeleri içerir. İslam’ın ilk dönemlerine dair bu gelişmeleri bilmenin yolu ise o dönemi yansıtan güvenilir kaynaklara ulaşmaktır. Dolayısıyla, çalışmanın ele aldığı konulardan biri, Donner’ın erken dönem İslam tarihine dair Müslüman derlemeciler tarafından ortaya konan kaynaklara yaklaşımının ne olduğunu ortaya koymaya çalışmaktır.