Ali Şeriati, önemli bir düşünür olduğu kadar dinler tarihçisidir de. Onun Dinler Tarihi’ne yaklaşımı, dinleri yalnızca inanç sistemleri ve metafiziksel olgular olarak değil, sosyolojik, ideolojik ve tarihsel boyutlu güçler olarak ele almasıyla da dikkat çekmektedir. Bu perspektiften yaklaşarak, dinlerin toplumları dönüştürücü gücüne vurgu yapmaktadır. Özellikle İslâmın bu potansiyele sahip olduğunu belirten Şeriati, onu devrimci bir din olarak değerlendirmektedir. Şeriati, Dinler Tarihi çalışmalarında dinlerin tarih boyunca nasıl evrildiğini ve hangi şartlarda toplumu dönüştürücü bir rol oynadığını incelemektedir.
Şeriati’nin Dinler Tarihi metodolojisi, dine dair modernist bir yöntem sunmaktadır. Metodolojisinde dinlerin toplumsal yapılar, devrimci süreçler ve insan özgürlüğüyle ilişkisi merkezi bir yer tutmaktadır. O, bu metodolojisinde dinleri ve inanışları incelerken genelde İslâmın özelde de Şiî din anlayışının farklılığını ve özelliklerini ortaya koymak ve ön planda tutmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, Şeriati’nin metodolojisi başta olmak üzere din anlayışı ve çeşitli dinlere dair görüşleri hakkında bilgiler vermektedir. Eserin Şeriati’nin birçok kitabından yola çıkılarak oluşturulması Şeriati külliyatı açısından bir bakıma kaynak niteliği taşımaktadır. Aynı zamanda eserin, din bilimcileri tarafından çok sık dile getirilen Dinler Tarihindeki metodoloji probleminin çözümü konusunda katkı sunması amaçlanmaktadır.
Methodology of Ali Shariati’s History of Religions
Ali Shariati is an important thinker as well as a historian of religions. His approach to the History of Religions draws attention with the fact that he considers religions not only as belief systems and metaphysical phenomena, but also as sociological, ideological and historical forces. Approaching from this perspective, he emphasizes the transformative power of religions in societies. Stating that Islam in particular has this potential, Shariati considers it as a revolutionary religion. Shariati, in his History of Religions studies examines how religions have evolved throughout history and under what conditions they play a transformative role in society.
Methodology of Shariati’s History of Religions offers a modernist method of religion. The relationship of religions with social structures, revolutionary processes and human freedom has a central place in his methodology. While examining religions and beliefs in this methodology, he aims to reveal and prioritize the differences and characteristics of Islam in general and the Shiah understanding of religion in particular. This study provides information about Shariati’s especially methodology, understanding of religion, , and his views on various religions. The fact that the work is based on many books of Shariati serves as a source for Shariati corpus. At the same time, the study aims to contribute to the solution of the methodology problem in the History of Religions, which is frequently mentioned by religious scientists.
Keywords: History of Religions; Ali Shariati; Religion; Method- ology; Judaism; Christianity; Islam; Hinduism; Buddhism.
İÇ SAYFALAR